Wierzenia słowiańskie w Polsce są mało znane, w szkole sięgamy głównie po mitologię grecką i rzymską, wychodząc z założenia, że tam tkwi źródło cywilizacji europejskiej. Czy na pewno? System edukacji i kościół katolicki spychały na bok nasze rodzime wierzenia. Od momentu przyjęcia chrztu przez Mieszka I przez kolejne wieki starano się tępić miejscowe zabobony, prośbą i groźbą, a mimo to echa naszych praprzodków słychać do dziś w ludowych przypowiastkach i przysłowiach.
W słowiańskich wierzeniach aż roi się od pomrok wszelkiej maści. Jedną z nich są wilkołaki, ludzie przemieniający się w stwory w pełnię księżyca o nadludzkiej sile ze sporą dawką agresji. Taki poziom zagęszczenia występowania ich w różnych historiach może być skutkiem towarzyszenia wilków ludziom od pradziejów. Wędrując przez lasy Europy, co rusz można było napotkać te fascynujące stworzenia, które raczej schodziły z drogi przedstawicielom naszego gatunku, jednak wraz z rozwojem cywilizacji i zabieraniem im terenów łownych, wilki zaczęły atakować stada zwierząt należące do ludzi, głównie w okresach głodu (m.in. ciężkie zimy). Człowiek zaczął się bać, nieujarzmiony lęk przybierał na sile, a wybujała fantazja szalała i stąd zapewne zrodziły się opowieści o ludziach zmieniających się w wilki.
W swojej książce B. Sala stara się przybliżyć czytelnikowi mit wilka i wilkołaka na terenie Europy, przywołując znane motywy mitologiczne, jak: wilczycę karmiącą rzymskie bliźnięta, skandynawskiego Fenrira oraz te bardziej współczesne, filmowe. Książka składa się z 57 krótkich rozdziałów, każdy poświęcony innej postaci, co ukazuje dobre przygotowanie autora oraz różnorodność pochodzenia owych wątków. Każdy rozdział rozpoczyna się wstępem historycznym, przybliżającym epokę i miejsce związane z opowieścią, jej krótkie streszczenie i wyjaśnienie.
Język publikacji jest prosty i przyjemny, nieprzeładowany naukowym żargonem, w ciekawy sposób prezentujący obrany temat. Dla chętnych autor przygotował krótką bibliografię i przypisy odwołujące się do konkretnych pozycji. Od strony merytorycznej książka świetnie przygotowana. A treściowo? Sala skupił się głównie na wilkołakach, zabrakło mi szerszego przedstawienia archetypu wilka, próby porównania postrzegania wilka jako zwierzęcia a wilkołaka jako pomroki w europejskich wierzeniach oraz głębszych odniesień do kultury słowiańskiej.
Największą katorgą przy czytaniu tej lektury była kwestia grafiki. Za dużo motywu krwi, rozczłonkowanego ludzkiego ciała, okrucieństwa wilków (a z którym autor chciał walczyć i pokazać, że te zwierzęta wcale takie nie są). Okropne. Rada dla wydawcy i grafika - czasem przydałoby się, by obrazy odpowiadały treści książki i zamiarom autora.
B. Sala wykonał kawał dobrej roboty pracując nad tematem wilka i wilkołaka w Europie. Mimo to temat nie został całkowicie wyczerpany. Może ktoś pokusi się o zebranie materiału archeologicznego i historycznego na temat obrazu wilka w kulturze słowiańskiej?
Książka ciekawa, godna polecenia dla osób naprawdę zainteresowanych mitologią i losami tych wyjątkowych zwierząt.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz